Hoe een chipfabriek in Nijmegen het internationale spoor in de war zette
Nijmegen, vrijdag, 5 december 2025.
Een beslissing van demissionair minister Karremans om de Chinese chipmaker Nexperia te schorsen, leidde tot een wereldwijde chipcrisis. Het meest verbazingwekkende? Een enkele auto bevat wel 3.000 Nexperia-chips — en nu staan fabrieken stil vanwege een juridische twist tussen Nederland en China.
Een chipcrisis die begon met een besluit in september
Op 30 september 2025 greep demissionair minister Vincent Karremans (VVD) in bij Nexperia, de Nijmeegse chipmaker met fabrieken voornamelijk in China, gebruikmakend van een nooit eerder gebruikte wet uit 1952. De actie was een reactie op een acuut risico: een plan om machines, octrooien en intellectuele eigendom naar China te verplaatsen, wat Karremans als een bedreiging voor de economische veiligheid van Europa beschouwde [1][2]. China reageerde met een volledig exportverbod op Nexperia-chips uit China, wat wereldwijde paniek veroorzaakte, vooral in de auto-industrie [2]. In een gemiddelde auto zitten ongeveer 3.000 Nexperia-chips — die nu bijna allemaal stilstaan vanwege een juridische twist tussen Nederland en China [2]. Karremans verklaarde later dat hij de krantenkoppen al voor zich zag als hij niets had gedaan, en dat de enige alternatieven staatsnoodrecht en nationalisatie waren [1][2].
Kamer geeft begrip, maar kritiek op de manier van handelen
Donderdagavond, 3 december 2025, vond een Kamerdebat plaats over de Nexperia-crisis, waarbij het merendeel van de Kamer begrip toonde voor Karremans’ ingreep, maar kritiek uitsprak op zijn manier van communiceren. VVD-Kamerlid Martens-Amerika sprak van een ‘voldongen feit’, terwijl Tom van der Lee (GL-PvdA) het optreden ‘te driest, te onbesuisd’ vond [2]. Karremans zelf erkende dat hij ‘zeker dingen anders had kunnen aanpakken’ en dat het interview in een Britse krant ‘ongelukkig heeft uitgepakt’ [2]. Hij had in eerste instantie overwogen andere landen te informeren, maar besloot snel te handelen om de nationale veiligheid te beschermen [1]. De schorsing van de ingreep op 15 november 2025 — een gepland maatregel — was bedoeld om de relatie met China te verbeteren, maar werd nog niet herhaald of bevestigd in het debat van 3 december [1]. Een rechter had op 3 oktober 2025 de Chinese CEO uit zijn functie gezet, wat China verder opwierp [1].
Levering herstelt, maar de spanning blijft
Hoewel de levering van chips uit China enigszins is hervat, blijft de crisis op de loer. Op 1 december 2025 braken de gesprekken tussen Nexperia China en de Nederlandse hoofdvestiging af, met beide partijen verwijtend dat de ander de communicatie had afgesneden [3]. De Chinese moedermaatschappij Wingtech beschuldigde de Nederlandse entiteit van het proberen een ‘permanent China-vrije’ productieketen te bouwen, inclusief een $300 miljoen uitbreiding in Maleisië [3]. BMW-CEO Oliver Zipse meldde dat productie grotendeels was hersteld, maar waarschuwde dat de EU niet kan volledig onafhankelijk worden van China [3]. Wafer-inventarissen in Dongguan kunnen volgens bronnen uit 1 december 2025 uitlopen tegen midden december als de leveringen niet worden hersteld [3]. Minister Karremans heeft zijn plannen om in december 2025 China te bezoeken geannuleerd, met als reden ‘scheduling differences’, en blijft bereid om op korte termijn te reizen als nodig [3]. De Nederlandse overheid heeft de controlemaatregelen onder de Goods Availability Act op 19 november 2025 opgeschort, maar het grondprobleem van de controle over Nexperia is nog niet opgelost [3].