Nederland staat voor de rechter om nieuwe gasvelden in de Noordzee te stoppen
Den Haag, woensdag, 10 december 2025.
Advocates for the Future, geleid door Hannah Prins, startte een rechtszaak tegen de overheid om nieuwe gaswinning in de Noordzee te blokkeren. Het doel: klimaatdoelen behouden. Het hoogste risico? Nederland kijkt in de ogen van klimaatclaims. De zaak loopt tot 2026.
Nederland in de dock voor nieuwe gasvelden
Op 9 december 2025 startte Advocates for the Future (AftF), onder leiding van activist Hannah Prins, een juridische procedure tegen de Nederlandse Staat. Het doel: de opening van nieuwe gasvelden in de Noordzee blokkeren. AftF stelt dat het verlenen van een winningsvergunning aan Eni Energy Netherlands B.V. op 27 november 2025 in strijd is met de klimaatdoelen van Nederland [1][5]. De zaak is geïnitieerd op basis van de wet op het omgevingsplan, waarin wordt aangevoerd dat de vergunning onwettig is wegens gebrek aan klimaatconformiteit [5]. De rechtszaak is gericht op het feit dat nieuwe gaswinning de doelen van het Klimaatakkoord 2021, zoals 55% CO₂-reductie tegen 2030, ondermijnt [5]. ‘We zetten de overheid voor de keuze: klimaatdoelen naleven of het wettelijk kader omzeilen,’ zegt Prins [5].
Het risico van klimaatclaims en de weg naar 2026
AftF waarschuwt dat nieuwe gasvelden Nederland blootstellen aan mogelijke schadeclaims. Internationaal recht staat aan de kant van de klimaatbescherming: het Internationaal Gerechtshof oordeelde afgelopen zomer dat staten het uiterste moeten doen om gevaarlijke opwarming te voorkomen [1]. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft recentelijk bevestigd dat staten moeten toetsen of nieuwe gasvergunningen in strijd zijn met hun klimaatverplichtingen [1]. De zaak is gepland voor een uitspraak in de zomer van 2026 [5], wat betekent dat de rechter binnen 12 maanden vanaf 9 december 2025 moet beslissen [5]. De overheid moet in de tussentijd besluiten of ze volhoudt aan de vergunning of opnieuw gaat onderzoeken of de projecten klimaatconform zijn. Voor burgers betekent dit: meer onzekerheid over energieprijs, energievoorziening en de toekomst van Nederlandse energiebeleid [1][5].
Het groene einddoel – maar de fossiele realiteit
Tegelijkertijd maakte de overheid op 28 november 2025 een besluit om gaswinning onder de Waddenzee te stoppen, wat een uniek ecosysteem beschermt, maar kost de Staat €163 miljoen aan compensatie aan vergunninghouders [1]. Dit toont een dubbele stand van zaken: terwijl Nederland een paar velden afschrijft, gaat het nog steeds voor nieuwe in de Noordzee [1]. Het Verenigd Koninkrijk heeft onlangs besloten geen nieuwe gasvergunningen meer te verlenen [1], terwijl de Europese Commissie in 2025 €5,2 miljard beschikbaar stelt voor verduurzaming via het Europese Innovatiefonds [4]. AftF pleit voor een transitie naar duurzame oplossingen. ‘Onderzoek toont aan dat we helemaal geen extra gas nodig hebben. We moeten juist investeren in duurzame oplossingen als we onder 1,5 ℃ opwarming willen blijven,’ zegt directeur Maikel van Wissen [1]. De zaak is een cruciaal moment: of Nederland klimaatverantwoordelijkheid eindelijk serieus neemt, of blijft afhankelijk van fossiele energie, met alle risico’s die daarbij horen [1][5].