Woon je binnen 500 meter van een geitenstal? Dan loopt je risico op longontsteking met 73 procent toe
Nederland, maandag, 8 december 2025.
Mensen die binnen 500 meter van een geitenstal wonen, hebben 73 procent meer kans op een longontsteking. Het Gezondheidsraad waarschuwt voor een aanzienlijk gezondheidsrisico en pleit voor afstandsnormen en afzuiginstallaties. De overheid blijft aarzelen, terwijl omwonenden in de steek worden gelaten.
Woon je binnen 500 meter van een geitenstal? Dan loopt je risico op longontsteking met 73 procent toe
Mensen die binnen 500 meter van een geitenstal wonen, lopen een 73 procent hoger risico op een longontsteking, stelt de Gezondheidsraad op basis van een nieuw onderzoek dat op 7 december 2025 is aangeboden aan ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) [1][3][5]. Binnen een kilometer afstand stijgt het risico nog steeds met 19 procent [1][5]. Het onderzoek, uitgevoerd op verzoek van het kabinet, wijst op een aanzienlijk gezondheidsrisico, vergelijkbaar met andere milieugezondheidsrisico’s zoals luchtverontreiniging [1]. Gemiddeld worden er jaarlijks 841 mensen ziek binnen een kilometer afstand van een geitenhouderij [1][5]. De oorzaak wordt gezien als een samenspel van micro-organismen, fijnstof en endotoxinen die uit stallen vrijkomen [5]. De Gezondheidsraad adviseert om uit voorzorg ten minste 1 kilometer afstand aan te houden bij de bouw van nieuwe geitenstallen of woningen in de buurt van bestaande stallen [1][3][5].
Overheid aarzelt, omwonenden worden in de steek gelaten
Hoewel de Gezondheidsraad duidelijke aanbevelingen heeft gedaan, blijft minister Femke Wiersma (BBB), verantwoordelijk voor landbouw, weigeren om gezondheidsmaatregelen te nemen en stelt ze haar focus op de zakelijke belangen van de snel groeiende geitensector [3][5]. De meeste regio’s waar geitenhouderijen voorkomen, zoals de Achterhoek en het Zuiden, zijn nu in de schijnwerpers [1]. Omwonenden, zorgprofessionals en partijen zoals de Partij voor de Dieren zijn kritisch op het gebrek aan actie [3][5]. De Tweede Kamer is op 14 januari 2026 gepland om met minister Wiersma en staatssecretaris Jan Anthonie Bruijn (VVD) over de geitensector te debatteren, maar het debat is nog niet gehouden [5][1]. De commissie LNV heeft besloten het debat over deel I van het advies te voeren na ontvangst van deel II, wat een stap voorwaarts is, maar geen verplichting tot maatregelen [1]. De inhoudelijke beleidsreactie van het kabinet zal uiterlijk in februari 2026 worden aangeboden [1].
De oplossingen zijn er – maar wie neemt ze over?
De Gezondheidsraad stelt drie oplossingen voor: afzuiginstallaties in stallen, terugdringen van uitstoot via ventilatie en het aanbrengen van afstandsnormen van minimaal 1 kilometer bij nieuwe bouw [1][3][5]. De sector zelf heeft het plan ‘Samen bouwen aan vitaal nabuurschap’ gepresenteerd, gericht op het testen van managementmaatregelen zoals alternatieven voor bedding of de wijze van instrooien [5]. De Wageningen Universiteit voert momenteel een literatuurstudie uit naar maatregelen om fijnstof uit stallen te verminderen, op verzoek van het LVVN [5]. De provincie Brabant heeft aangekondigd geitenstallen liever dicht te hebben dan open, wat op weerstand stuit bij houders [5]. De sector benadrukt dat beleidsmakers zorgvuldig moeten besluiten zolang de oorzaak onduidelijk is, en dat voortdurend monitoring nodig is [5]. De Gezondheidsraad benadrukt dat het verminderen van uitstoot bij de bron – via staltype en stalmanagement – de meest aangewezen manier is om blootstelling van omwonenden te beperken [5].