KNMI waarschuwt: orkanen van 2,7 miljard euro schade kunnen Nederland treffen
De Bilt, vrijdag, 12 december 2025.
Het Nederlandse weerinstituut presenteert een alarmerend rapport over voorheen ‘onvoorstelbare’ weerextremen die Nederland kunnen raken. Een orkaan zoals ex-hurricane Kirk zou 2,7 miljard euro schade kunnen veroorzaken, veertig keer meer dan zomerstorm Polly in 2023. Het rapport schetst negen extreme scenario’s: van windstilte die het stroomnet doet wankelen tot het westnijlvirus dat endemisch wordt in Nederland. KNMI-directeur Maarten van Aalst vreest zijn ‘ergste nachtmerrie’: verantwoordelijk zijn voor honderden slachtoffers terwijl Nederland zich wel had kunnen voorbereiden. Door opwarmend zeewater wordt de kans op tropische stormen groter. Het westnijlvirus kan binnen tien jaar permanent in Nederland vestigen als temperaturen blijven stijgen. Klimaatverandering maakt wat ooit ondenkbaar leek steeds waarschijnlijker.
van recordwarmte naar extreme scenario’s
De waarschuwing van het KNMI komt op een moment dat Nederland nog steeds kampt met uitzonderlijke decemberwarmte. Vorige week meldden meteorologen nog over de bizarre weerkloof waarbij Nederland recordtemperaturen van 13-14 graden beleefde terwijl de VS bevroor [1]. Het nieuwe rapport ‘Een extreem rapport’ analyseert negen verschillende extreme weersscenario’s die door klimaatverandering werkelijkheid kunnen worden [2]. Het instituut gebruikt recente weersextremen als basis en laat computers tientallen variaties doorrekenen [3]. Deze extremen zijn statistisch nog nooit voorgekomen, maar wel mogelijk en even waarschijnlijk als wat werkelijk gebeurde [3].
orkaan kirk-scenario: miljardenschade door tropische storm
Het meest opvallende scenario beschrijft een orkaan die lijkt op ex-hurricane Kirk uit 2024, maar dan over Nederland. Deze storm zou windstoten tot 187 kilometer per uur bereiken, ‘s ochtends Zeeland treffen, rond de lunch over de Randstad trekken en pas tegen middernacht bij Groningen het land verlaten [1][2]. De geschatte schade aan gebouwen bedraagt 2,7 miljard euro [1][2], een enorme stijging ten opzichte van de 70 miljoen euro schade die zomerstorm Polly in 2023 veroorzaakte [1][2]. Opwarmend zeewater vergroot de kans op dergelijke tropische stormen aanzienlijk [1][2]. In een worst-case scenario met vier graden warmere zeetemperaturen kunnen windstoten boven de 200 kilometer per uur voorkomen [4].
duisterluwte bedreigt nederlandse energievoorziening
Het rapport waarschuwt ook voor ‘duisterluwte’, een periode van windstilte die het groene energienetwerk kan ontwrichten [1][2]. Onderzoeker Bram van Duinen berekende dat tijdens zo’n scenario op een donderdagavond niet kan worden voldaan aan 38 procent van de totale energievraag [1][2]. De kans op dit extreme scenario wordt geschat op eens in de 141 jaar [1][2]. Een hogedrukgebied kan zorgen voor gebrek aan wind en nauwelijks opwekking van groene stroom [2]. Door de energietransitie wordt Nederland kwetsbaarder voor periodes zonder wind en zon [3].
westnijlvirus kan endemisch worden in warmer nederland
Het westnijlvirus vormt volgens het KNMI een groeiende bedreiging voor de volksgezondheid. Het virus, dat wordt overgedragen door gewone huismuggen, kan binnen tien jaar endemisch worden in Nederland [2][4]. Onderzoeker Maarten Boonekamp van de TU Delft voorspelt dat bij de huidige opwarmingssnelheid de temperaturen in 2035 op gemiddeld 40 procent van de zomerdagen gunstig zullen zijn voor virusverspreiding [1]. Gemiddelde temperaturen tussen 20-26 graden celsius die één keer of vaker per jaar voorkomen, leiden tot een toename van het westnijlvirus [4]. Klimaatverandering bevordert de verspreiding van het virus van Zuid- naar Noord-Europa [4]. Besmetting is niet vaak dodelijk, maar er bestaan geen vaccins of medicijnen tegen [4].
hittegolven kunnen infrastructuur lamleggen
Extreme hittegolven vormen een ander scenario dat het dagelijks leven kan ontwrichten. Het rapport verwijst naar de hittegolf van juli 2018 in Amsterdam, die al problemen veroorzaakte met infrastructuur, watervoorziening en hulpdiensten [2]. Een nog extremere hittegolf kan leiden tot gedeeltelijke uitval van stroomvoorziening, transport en hulpdiensten, met mogelijk honderden doden tot gevolg [1]. Het KNMI onderzocht ook wat er zou gebeuren als een hittegolf zoals in 2018 vijf dagen langer had geduurd zonder verkoeling [3]. Het huidige Nederlandse klimaat is inmiddels bijna een graad verder opgewarmd sinds de referentieperiode 1991-2020 [4].
knmi-directeur vreest voor onvoorbereide rampen
KNMI-directeur Maarten van Aalst spreekt openhartig over zijn grootste angsten. ‘Mijn ergste nachtmerrie is dat ik als KNMI-directeur verantwoordelijkheid zou dragen voor de gevolgen van overstromingen met honderden doden, of van een hittegolf met duizenden of tienduizenden doden zoals in 2003’, aldus Van Aalst [4]. Hij verwijst naar recente rampen zoals de overstromingen in de Duitse Ahrvallei in 2021 en Valencia [4]. Het instituut wil organisaties beter voorbereiden door concrete extreme scenario’s te schetsen [3]. Van Aalst stelt de cruciale vraag: ‘Wanneer wil je gewaarschuwd worden? Vanaf hoeveel procent kans dat iets extreems gebeurt?’ [3].
zelfs extreme kou blijft mogelijk ondanks opwarming
Opmerkelijk genoeg blijft ook extreme kou mogelijk in het veranderende klimaat. Het KNMI onderzocht de impact van een periode van intense vrieskou op de aardgasvraag voor verwarming [4]. De koudste dag ooit gemeten door de Gasunie was 14 januari 1987, met een gemiddelde temperatuur van -17 graden celsius [4]. Hoewel er nu minder extreem koude dagen voorkomen, kunnen wekenlange vriesperiodes nog steeds Nederland treffen [4]. Het rapport verschijnt precies tien jaar na het sluiten van het Parijse Klimaatakkoord, terwijl de temperatuur inmiddels boven de veilige grens van 1,5 graden is gestegen [4].