D66, CDA en VVD gaan verder met een minderheidskabinet, terwijl de linkse partijen buiten de deur blijven
Den Haag, dinsdag, 9 december 2025.
D66, CDA en VVD vormen een minderheidscoalitie zonder meerderheid, terwijl GroenLinks en SP buiten de gesprekken worden gehouden. De meest opvallende stap: een kabinet zonder Kamermeerderheid, wat een zeldzame strategie is. De partijen gaan verder met onderhandelingen over economie, gezondheidszorg en duurzaamheid, maar het risico op politieke onstabiele is groot. De beslissing wordt gezien als een stukje politieke moed — of een onverantwoord risico.
D66, CDA en VVD gaan verder met minderheidscoalitie
D66, CDA en VVD gaan verder met onderhandelingen over een minderheidskabinet, na een weekend van intensieve gesprekken tussen partijleiders. Informateur Sybrand Buma bevestigde op 8 december 2025 dat er voldoende ruimte is voor een volgende stap: de drie partijen praten verder over een overeenkomst die het mogelijk maakt om een stabiel kabinet te vormen zonder een brede meerderheid in de Tweede Kamer [1][3][5]. Samen hebben ze 66 van de 150 zetels, wat onder de vereiste meerderheid van 76 zetels blijft [1][5]. De keuze voor een minderheidscoalitie werd ondersteund door D66-leider Rob Jetten, die stelde: ‘Als de keus is tussen eindeloos doormodderen of doorgaan met onderhandelen, kiezen we voor het laatste’ [7]. De VVD weigert samenwerking met GroenLinks-PvdA, wat een rechterlijke coalitie met JA21 onmogelijk maakt [1][7]. CDA-leider Henri Bontenbal waarschuwde voor te veel optimisme, maar erkende dat het ‘geen onbezonnen ding’ is om verder te gaan [3][6].
Linkse partijen buiten de deur, kritiek groeit
GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver noemt de keuze voor een minderheidskabinet een ‘riskant experiment’ en zegt dat de VVD wordt beloond voor ‘spelbederf’ [1][3][5][7]. Hij waarschuwde: ‘Kijk om je heen, de wereld staat in de fik’ [1][5]. De linkse partijen zijn uitgesloten van de gesprekken, omdat de VVD een blokkade heeft geplaatst op een coalitie met GroenLinks-PvdA [1][5]. Oud-minister Roger van Boxtel van D66 dringt aan op een snelle vorming van een minderheidscoalitie, omdat een meerderheidskabinet onmogelijk is [6]. Hij noemde het ‘don’t cry over spilled milk’ – een uitspraak die het idee van een verloren kans benadrukt [6]. JA21 eist deelname van de VVD in een kabinet, maar kan geen meerderheid in de Eerste Kamer vinden met D66 [1][7]. De kans op een regeerakkoord voor kerst (25 december 2025) is gering, maar niet uitgesloten [6].
Aankomende stappen en politieke risico’s
De Tweede Kamer moet op 10 december 2025 een debat houden over het advies van informateur Buma, maar de besprekingen zijn nog niet verlopen [3][7]. Buma adviseert dat de partijen ‘brede steun in beide kamers’ moeten zoeken, op een structurele of incidentele basis [1][3]. Een minderheidskabinet kan stabiel zijn, zoals het kabinet-Schoof, maar dat vereist een andere cultuur in de Kamer [3][7]. D66 en CDA hebben een basisdocument gepubliceerd over migratie, stikstof, wonen, economie en defensie, dat VVD ‘uitgebreid en uitgewerkt’ wil [1]. De VVD stelt dat een ‘stevig mogelijk kabinet’ belangrijk is, maar wil ook naar JA21 kijken voor meerderheden [3][7]. Een gedoogsteun van 50Plus (2 zetels) is de enige zekerheid, maar niet voldoende voor een meerderheid [3]. De komende dagen zullen bepalen of het kabinet van D66, CDA en VVD een stabiele basis krijgt of in de politieke onrust verdwijnt. De politieke spanning blijft groter dan een koffiepot op een rijdende trein [6].