Europa zet duurzaamheidsregels op schaal: grote bedrijven krijgen meer ruimte, maar moeten transparanter
Brussel, dinsdag, 9 december 2025.
Op 9 december 2025 bereikte de EU een voorlopig akkoord dat grote bedrijven minder verslaggeving kost, maar wel verplicht tot transparantie over milieubelasting en mensenrechten in de keten. Het meest opvallende: alleen bedrijven met meer dan 5.000 werknemers en €1,5 miljard omzet moeten nu due diligence doen. Kleinere ondernemingen blijven vrij van de zware regels, maar kunnen wel vrijwillig rapporteren met een eenvoudige standaard.
Grote bedrijven krijgen minder papierwerk, maar grotere verantwoordelijkheid
Op 8 december 2025 bereikten het Europees Parlement en de lidstaten een voorlopig akkoord over de vernieuwde duurzaamheidsregels, waarbij de last op bedrijven wordt aangepast aan hun omvang. Slechts grote ondernemingen met meer dan 5.000 werknemers en een netto-omzet van meer dan €1,5 miljard moeten nu due diligence uitvoeren over mensenrechten en milieu in hun keten [2]. Dat is een duidelijke vermindering ten opzichte van de oorspronkelijke plannen, waarbij ook kleinere bedrijven in de gehele waardeketen verplicht zouden zijn geweest [2]. Voor bedrijven die onder de drempel vallen, is er een vrijwillige standaard (VSME) beschikbaar, die eenvoudig toepasbaar is zonder complexe rapportages [2]. De nieuwe regels gelden niet voor kleine ondernemingen met minder dan 1.000 werknemers, die volledig worden beschermd tegen extra lasten [2]. Dit betekent dat Nederlandse bedrijven zoals Heineken of DSM, die groot zijn en actief in de EU, nu duidelijk moeten tonen hoe ze mensenrechten en klimaatdoelstellingen in hun productieketen handhaven [2]. De verplichting tot een transitiemap voor de Parijse afspraak is geschrapt, wat een grote kostverlaging betekent voor bedrijven [2]. De nieuwe regels zijn een stap naar meer concurrentiekracht, volgens rapporteur Jörgen Warborn: ‘We maken de regels makkelijker te volgen, met historische kostenbesparingen voor bedrijven, maar nog steeds voor de burgers’ [2].
De toekomst van duurzaamheidsrapportage: van 2028 af
De nieuwe regels zijn nog niet definitief van kracht. Het Europees Parlement moet nog een eindbesluit nemen tijdens zijn plenaire vergadering in december 2025, en daarna moet de Raad van de EU het ook goedkeuren [2]. Als alles goed gaat, treedt het akkoord in werking eind 2026 [2]. De eerste rapportages voor grote bedrijven zullen dan voor het boekjaar 2027 ingediend moeten worden in 2028 [2]. Dit komt drie jaar later dan oorspronkelijk gepland, dankzij de ‘Stop the Clock’-richtlijn die de Commissie in april 2025 invoerde [2]. Bedrijven kunnen nu minder druk voelen, want het stelt een meer realistische tijdlijn neer [2]. De Europese Commissie zal een digitale portal ontwikkelen met sjablonen en richtlijnen voor zowel EU- als nationale rapportages, wat bedrijven helpen bij het navigeren door de wetgeving [2]. De verplichting tot certificering van duurzaamheidsrapportages blijft beperkt tot erkende bedrijfsrevisoren in de eerste drie jaar, daarna wordt het verder opengesteld [2]. De nieuwe regels vormen een compromis tussen milieudoelstellingen en economische realiteit, en worden gezien als een win-win voor zowel bedrijven als burgers [2].