Zelensky wil verkiezingen binnen drie maanden als het Westen veiligheid garandeert
Kiev, woensdag, 10 december 2025.
President Zelensky kondigt aan dat Oekraïne binnen 60 tot 90 dagen verkiezingen kan houden, maar stelt één cruciale voorwaarde: de VS en Europa moeten concrete veiligheidsgaranties bieden voor het verkiezingsproces. Deze opvallende ommezwaai komt na toenemende druk van Trump, die Oekraïne ervan beschuldigt de oorlog te gebruiken om verkiezingen te vermijden. Zelensky’s mandaat liep officieel vorig jaar af, maar verkiezingen zijn opgeschort vanwege de oorlogssituatie. De president vraagt het parlement nu om wetgeving voor te bereiden die verkiezingen in oorlogstijd mogelijk maakt. Met meer dan 9 miljoen Oekraïners op de vlucht blijft onduidelijk hoe zij hun stem zouden kunnen uitbrengen.
Trump verhoogt druk op Oekraïense democratie
De Amerikaanse president Donald Trump beschuldigde Oekraïne ervan de oorlog te gebruiken om verkiezingen te vermijden [1][2]. “Ze hebben al heel lang geen verkiezingen meer gehad”, stelde Trump in een interview met Politico [2]. “Weet je, ze praten over een democratie, maar op een gegeven moment is het geen democratie meer”, voegde hij daaraan toe [2]. Trump herhaalde eerder al zijn oproep tot verkiezingen en noemde Zelensky zelfs een “dictator”, hoewel hij die bewering later niet meer herhaalde [5].
Zelensky reageert vanuit Italië met concrete voorstellen
Tijdens zijn bezoek aan Italië reageerde Zelensky direct op Trumps kritiek [5]. “Ik ben altijd klaar voor verkiezingen”, verklaarde de president tegenover journalisten bij zijn hotel voordat hij naar Palazzo Chigi vertrok voor een ontmoeting met de Italiaanse premier Giorgia Meloni [5]. Zelensky benadrukte dat hij “publiekelijk de hulp van de VS” vraagt [1]. “Samen met onze Europese partners kunnen we de veiligheid garanderen die nodig is om verkiezingen te houden”, aldus de president [1].
Wetgeving moet worden aangepast voor oorlogstijd-verkiezingen
De Oekraïense grondwet verbiedt momenteel verkiezingen tijdens de oorlogstoestand die werd afgekondigd na de Russische invasie van 2022 [5]. Zelensky heeft het parlement gevraagd om wetgeving voor te bereiden die verkiezingen in oorlogstijd mogelijk maakt [1][6]. “Om presidentsverkiezingen te houden, moet eerst de veiligheidskwestie worden opgelost, inclusief hoe het leger kan stemmen. De tweede kwestie is het wettelijk kader voor de legitimiteit van verkiezingen”, verklaarde het staatshoofd [6].
Uitdaging van miljoenen vluchtelingen en ontheemden
De praktische uitvoering van verkiezingen vormt een enorme logistieke uitdaging. Naar schatting hebben ruim 5 miljoen Oekraïners hun land verlaten sinds de grote Russische invasie van begin 2022 [1]. Daarnaast zijn nog eens ongeveer 4 miljoen Oekraïners in hun eigen land ontheemd [1]. In Nederland alleen al verblijven zo’n 135.000 Oekraïense vluchtelingen [1]. Het blijft onduidelijk hoe deze groepen hun stemrecht zouden kunnen uitoefenen tijdens eventuele verkiezingen.
Zelensky benadrukt geen machtsgreep te willen
De president weerlegde suggesties dat hij aan de macht wil blijven kleven [6]. “Ik klamp me niet vast aan mijn positie en alle hints daarover zijn een absoluut inadequaat verhaal”, stelde Zelensky [6]. Hij benadrukte persoonlijk “bereid” te zijn om aan verkiezingen deel te nemen en klaar te zijn voor verkiezingen binnen 60-90 dagen als de veiligheidsproblemen worden opgelost met hulp van de VS en Europese partners [6]. Recente peilingen tonen aan dat Zelensky nog steeds populair is onder Oekraïners [2].
Russische propaganda-aanvallen op legitimiteit
De Russische president Vladimir Poetin en andere Russische functionarissen beweren al langer dat Zelensky illegitiem is omdat er geen presidentsverkiezingen waren in 2024 [5]. Zij stellen ook dat alle Oekraïense burgerlijke autoriteiten illegitiem zijn omdat de president regionale functionarissen benoemt [5]. Deze beweringen zijn onderdeel van een bredere Russische propagandacampagne om de legitimiteit van de Oekraïense regering in twijfel te trekken. Zelensky won in 2019 de presidentsverkiezingen met 73 procent van de stemmen [1].
Europese leiders zoeken alternatief voor Amerikaans vredesplan
Na overleg in Londen hameren Zelensky, de Britse premier Starmer, de Duitse bondskanselier Merz en de Franse president Macron op het belang van harde veiligheidsgaranties tegen verdere Russische agressie [1]. Amerikaanse en Russische diplomaten stelden eerder een 28-puntenplan op voor beëindiging van de oorlog, waarin staat dat binnen honderd dagen nieuwe verkiezingen in Oekraïne moeten komen [1]. Tot ontstemming van Oekraïne was het land zelf niet betrokken bij de totstandkoming van dat plan [1].