Elon Musk wil de EU afschaffen – en de Poolse minister laat hem met een sarkasme achter
Brussel, maandag, 8 december 2025.
Elon Musk vergelijkt de EU met nazi-Duitsland en schakelt het advertentieaccount van de Commissie uit. De Poolse minister reageert met een scherpe retort: ‘Ga naar Mars – daar is geen censuur op nazi-groeten.’
Musk gooit EU in de kijker – en de Poolse minister gooit terug
Elon Musk heeft de Europese Unie opnieuw in de schijnwerpers gezet, nu met een schokkende vergelijking: hij noemt de EU ‘een nazi-Duitsland van de 21e eeuw’ [1]. Dat terwijl zijn platform X het advertentieaccount van de Europese Commissie heeft opgeschort, een actie die de Commissie ‘misleidend’ noemt [1]. De actie volgt op een boete van 120 miljoen euro die de Commissie tegen X uitsprak wegens inbreuk op de digitale dienstenwetgeving, vooral over de transparantie van algoritmes en de misleidende verkoop van blauwe vinkjes [1][4]. Musk, die inmiddels de ‘censuur’ van de EU verdedigt, plaatste zijn oproep tot afschaffing van de EU bovenaan zijn profiel, zodat het niet uit het zicht verdwijnt [3]. De Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radosław Sikorski, reageerde met een sarkastische retort: ‘Ga naar Mars. Daar is geen censuur op nazi-groeten’ [1]. De opmerking verwijst naar een vermeende Hitlergroet die Musk zou hebben gemaakt na de herverkiezing van Donald Trump [1]. Het incident toont hoe verhit de sfeer is tussen techleiders en Europese regeringen, en hoe snel een sociale media-post een diplomatieke crisis kan worden [1].
Rusland juicht, de VS blijft kritisch – maar Europa houdt vast aan zijn waarde
Rusland reageerde met enthousiasme op Musk’s uitspraken. Zowel de voormalige president Dmitri Medvedev als de vertrouweling van Poetin, Kirill Dmitriëv, noemden de EU ‘een vijand van de vrijheid van meningsuiting’ [1]. Belangrijk: Rusland beperkt zelf de toegang tot X, Facebook, Instagram, YouTube, LinkedIn, FaceTime, Snapchat en WhatsApp, wat de ironie van de uitspraken versterkt [1]. In de VS reageerde minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio op de boete tegen X met: ‘De boete van 140 miljoen dollar van de Europese Commissie is niet alleen een aanval op X, maar ook een aanval van buitenlandse regeeringen op alle Amerikaanse technologieplatforms en het Amerikaanse volk’ [4]. De Amerikaanse nationale veiligheidsstrategie, gepubliceerd in december 2025, bevat kritiek op Europa over ‘censuur van meningsuiting’ en ‘verlies van nationale identiteit’ [5]. Ondanks deze spanningen blijft de EU-buitenlandchef Kaja Kallas van mening dat de VS ‘de grootste bondgenoot’ van Europa blijft [5]. Nederland volgt de ontwikkelingen nauw, gezien de impact op de digitale strategieën van de EU en de veiligheid van de trans-Atlantische relatie [5].
Wat betekent dit voor jou? Zelfs de rekenmachine is in de weer
De boete van 120 miljoen euro is de eerste sanctie onder de EU-digitale dienstenwetgeving [4]. Dat is een enorme som – maar hoe vergelijkt die zich met andere straffen? De EU boette X op 5 december 2025 [4], terwijl de VS in hetzelfde jaar een boete van 140 miljoen dollar (ongeveer 130 miljoen euro) oplegde aan een ander bedrijf [4]. De verhouding tussen deze twee bedragen is 92.308 procent. De invloed op je dagelijkse leven is concreet: als X een publieke campagne zou stopzetten, zoals die van de Commissie, dan zou je minder informatie zien over Europese subsidies, klimaatmaatregelen of digitale rechten. Dat is geen censuur, maar een technische knipperlicht [4]. Musk streeft naar een ‘volledige digitale openheid’, maar de EU streeft naar ‘transparantie en verantwoording’ [4]. De keuze tussen beide modellen bepaalt hoe je online informatie ontvangt. En als je denkt dat Mars een uitweg is, denk dan nog eens goed na: daar is geen internet, geen koffie, en al helemaal geen politieke discussie [1].