Meisjes doen beter op toetsen, maar krijgen toch vaker een lagere schoolplanning
Nederland, woensdag, 3 december 2025.
Meisjes scoren vaker hoger op de eindtoets van groep 8, maar krijgen vaker een advies voor vmbo. Hoewel ze beter presteren, worden ze systematisch ondergeadviseerd, terwijl ze later juist vaker in havo of vwo zitten. Dat is een groot en verontrustend verschil in het Nederlandse onderwijs.
Meisjes doen beter, maar krijgen minder kans op havo/vwo
Meisjes in groep 8 scoren vaker beter op de doorstroomtoets dan jongens, maar krijgen vaker een lager schooladvies — vaak voor vmbo of praktijkonderwijs — ondanks hun prestaties. In het schooljaar 2023/2024 kregen ongeveer 2.500 meer jongens dan meisjes een voorlopig advies voor havo of vwo, terwijl meisjes gemiddeld beter presteren op de eindtoets [1][3][5]. De kans dat een jongen een hoger advies krijgt dan een meisje met gelijke eindtoetsresultaten is 4,9 procentpunt hoger [1][3][5]. Dit verschil is sinds 2017/2018 groter geworden, hoewel het in 2017/2018 nog gelijk was [1][3]. Scholen zijn sinds 2023/2024 verplicht het voorlopige advies bij te stellen bij betere toetsresultaten, maar doen dat niet voldoende voor meisjes [3][5].
Het advies klopt niet met de praktijk
Als je kijkt naar het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs, klopt het beeld van het schooladvies niet meer. Daar zitten meer meisjes dan jongens op havo of vwo, terwijl jongens vaker op het vmbo zitten [1][3][5]. Dat is verontrustend, want het suggereert dat scholen meisjes ondergeadviseerden — ze kregen een advies dat niet aansloot bij hun werkelijke vaardigheden [3][5]. Hoogleraar onderwijswetenschappen Martijn Meeter noemt het resultaat ‘verrassend’, omdat meisjes vóór de coronapandemie al meer havo/vwo-adviezen kregen en beter presteerden [4]. Sociooloog Sara Geven wijst op mogelijke onbewuste vooroordelen: meisjes zitten vroeger in de puberteit, wat gedrag kan veroorzaken dat in de klas opvalt en hen in de weg staat bij het advies [3].
Wat nu? Het systeem is in de fout
Waarom dit verschil ontstaat, is nog onduidelijk. DUO stelt dat het verschil mogelijk ligt in de heroverweging van het advies na de eindtoets, waarbij jongens vaker een ‘stapje omhoog’ krijgen dan meisjes met gelijke prestaties [3]. Hoewel scholen verplicht zijn het advies bij te stellen als de toets beter is, doen ze dat systematisch minder voor meisjes [5]. De oorzaak blijft onbekend, maar DUO oproept tot vervolgonderzoek. ‘Lerarenteams hebben een stevige uitnodiging om met een kritische bril naar hun adviespraktijk te kijken’, stelt het rapport [3]. Voor ouders en leerlingen betekent dit: een hoger advies is niet automatisch een zekerheid — zelfs als je beter presteert, kan het systeem je in de weg staan. En dat is geen grap [1][3][5].