Waterstofnetwerk wordt miljardenstrop: subsidie schiet 1,8 miljard euro tekort

2025-12-10 politiek

Den Haag, woensdag, 10 december 2025.
Het Nederlandse waterstofnetwerk dreigt een financiële ramp te worden. De Rekenkamer concludeert dat de subsidie van 750 miljoen euro hopeloos ontoereikend is. Gasunie heeft volgens de laatste ramingen 2,5 miljard euro nodig om de aanloopverliezen te dekken. Dat is 1,8 miljard meer dan beschikbaar. De aanlegkosten zijn ondertussen opgelopen van 1,5 naar 3,8 miljard euro door hogere staalprijzen en minder hergebruik van aardgasleidingen. Het 1200 kilometer lange netwerk dat vijf industrieclusters moet verbinden loopt twee jaar vertraging op. De kans op een volledig netwerk in 2033 is volgens de Rekenkamer ‘heel klein’. Minister Hermans krijgt kritiek omdat ze onvoldoende kritische vragen stelde bij de kostenschattingen.

Dramatische kostenstijging overvalt overheid

De kostenschatting voor het waterstofnetwerk is in vier jaar tijd meer dan verdubbeld. In 2021 raamde Gasunie de aanlegkosten nog op 1,5 miljard euro [6]. De meest recente raming uit februari 2025 komt uit op 3,8 miljard euro [6]. De Rekenkamer wijt deze explosieve stijging van 153.333 procent aan hogere prijzen voor staal en minder mogelijkheden om bestaande aardgasleidingen te hergebruiken [6]. Deze kostenstijging heeft directe gevolgen voor de subsidieregeling.

Verliescompensatie loopt volledig uit de hand

De verliescompensatie voor Gasunie groeit veel sneller dan de oorspronkelijke subsidie. In 2023 schatte Gasunie/HNS de benodigde compensatie op 857 miljoen euro, al 107 miljoen meer dan de beschikbare 750 miljoen [2]. De huidige raming van 2,5 miljard euro betekent een tekort van 1,8 miljard euro [2][5]. Dit bedrag moet de aanloopverliezen dekken tot 2033, wanneer het netwerk kostendekkend zou moeten opereren [5].

Rekenkamer hekelt kwaliteit kostenschattingen

De Algemene Rekenkamer is vernietigend over de voorbereiding van het waterstofproject. Collegelid Barbara Joziasse stelt dat de kostenschatting ‘kwalitatief onvoldoende’ was [3]. Minister Sophie Hermans had volgens de Rekenkamer kritischer vragen moeten stellen en de Tweede Kamer beter moeten informeren [3]. De toezichthouder concludeert dat de subsidie niet doeltreffend is omdat het onvoldoende is om de verwachte aanloopverliezen te dekken [2].

Vertraging bedreigt energietransitie

Het waterstofnetwerk loopt twee jaar vertraging op ten opzichte van de oorspronkelijke planning [6]. Het netwerk van ongeveer 1200 kilometer moet vijf industrieclusters verbinden voor het transport van duurzame waterstof [2]. De kans dat er in 2033 een volledig waterstofnetwerk ligt, acht Rekenkamercollegelid Barbara Joziasse ‘heel klein’ [3]. Deze vertraging heeft gevolgen voor de Nederlandse energietransitie van fossiele naar duurzame energie.

Financieel risico voor de schatkist

De hogere kosten komen grotendeels voor rekening van de staat [6]. Gasunie en de ministeries van Financiën en Klimaat willen de kosten niet doorberekenen aan potentiële klanten, omdat hogere transporttarieven de interesse in groene waterstof zouden verminderen [6]. De Rekenkamer waarschuwt dat de verwachte aanloopverliezen een substantieel financieel risico vormen voor de rijksoverheid [6]. Als er geen oplossing komt, worden delen van het netwerk mogelijk niet aangelegd [3].

Minister reageert op kritiek

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei heeft inmiddels gereageerd op de bevindingen van de Rekenkamer [1]. De minister gaf staatsdeelneming Gasunie/HNS in 2023 de opdracht om het waterstofnetwerk aan te leggen en te beheren [2]. Het doel was om een waterstofinfrastructuur te realiseren die het kip-ei probleem tussen investeringen in het netwerk en afnemers van waterstof zou verminderen [2]. De minister moet nu beslissen hoe het financiële gat gedicht kan worden.

Bronnen

subsidie waterstofnetwerk