Eén Deense donor verwekte minstens 197 kinderen met een kankerverwekkende genetische afwijking
Amsterdam, woensdag, 10 december 2025.
Eén Deense spermadonor met een dodelijke genetische mutatie in het TP53-gen verwekte minstens 197 kinderen in Europa. Kinderen die de afwijking erven, lopen een 80 tot 90 procent kans op kanker – sommigen overleden op jonge leeftijd. Ouders werden in veel landen te laat of helemaal niet geïnformeerd, ondanks dat de kans op erfelijke ziekte maximaal 50 procent is. De onthulling schudt de hele donorbewerking in Europa op zijn grondvesten.
Eén donor, 197 kinderen, een dodelijke mutatie
Eén Deense spermadonor, genummerd 7069 en bekend als Kjeld, verwekte minstens 197 kinderen in Europa tussen 2006 en 2023 [1]. De afwijking zit in een nieuwe mutatie in het TP53-gen, wat kinderen een 80 tot 90 procent kans geeft op kanker – vaak op jonge leeftijd [2]. Minstens tien donorkinderen zijn al ziek geworden; sommigen overleefden niet [2]. In België zijn 53 kinderen verwekt bij 38 gezinnen – ruim boven het wettelijk maximum van 6 gezinnen per donor [1]. In Denemarken zijn 99 kinderen verwekt, terwijl de aanbevolen limiet 25 kinderen per donor is [1]. In Spanje zijn 35 kinderen verwekt, terwijl het maximum 6 is [1]. De Deense Patiëntveiligheidsautoriteit noemt het aantal kinderen in Denemarken ‘ronduit onaanvaardbaar hoog’ en meldt dat 12 families nog niet zijn bereikt [1].
Ouders werden te laat of helemaal niet geïnformeerd
Ouders in meerdere landen werden niet of pas te laat geïnformeerd over de genetische risico’s [1]. Een Franse moeder, Céline, werd pas 1,5 jaar na de vaststelling van de afwijking geïnformeerd – twee weken na de publieke bekendmaking van het schandaal [1]. Haar dochter draagt de mutatie, maar is nog niet ziek [1]. Een andere moeder werd gebeld door een Belgische kliniek die haar dossier had verloren – het computerbestand was kwijt [2]. In Nederland gebruikten klinieken het sperma niet, maar minstens twee Nederlandse vrouwen kregen een kind via een Belgische kliniek [2]. De Europese openbare omroepen, inclusief VRT NWS en NOS, maakten het donornummer 7069 en de naam Kjeld vandaag (10 december 2025) bekend om ouders en kinderen sneller te helpen opsporen [2]. De Deense spermabank ESB weigert openbaarmaking van het nummer vanwege ‘privacy van de donor’, maar de Belgische minister maakte het nummer toch bekend [2].
Wetgeving achterhaald, verantwoordelijkheid gebroken
De wet is ‘een dode letter geworden’, zegt de Spaanse professor Mark Abraham Puig Hernández [1]. Er is geen Europese limiet op het aantal gezinnen per donor, terwijl nationale regels worden overschreden [1]. De ESB hanteerde tot maart 2025 geen wereldwijde limiet, maar sindsdien staat een maximum van 75 families per donor vermeld [2]. De Europese vereniging voor menselijke voortplanting (ESHRE) pleit in november 2025 voor een limiet van 50 gezinnen per donor in de EU [1]. De Deense bank pauzeerde het zaad in april 2020 na een kankerdiagnose bij een donorkind, maar hervatte het na negatieve tests [2]. Pas in oktober 2023 werd de kankerverwekkende mutatie bevestigd en werd het zaad permanent geblokkeerd [2]. ‘We leven in 2025. Ongelofelijk dat er zo amateuristisch wordt omgegaan met voortplanting’, zegt een Franse moeder [2]. Kinderen met de afwijking moeten om de 6 maanden uitgebreid worden gecontroleerd op tumoren [1].