Half miljoen Bulgaren dwingen premier tot aftreden na historische protesten
Sofia, donderdag, 11 december 2025.
De Bulgaarse regering van premier Rosen Zjeljazkov is donderdag afgetreden na massale demonstraties waarbij een half miljoen burgers de straat op gingen. De protesten, geleid door jongeren via sociale media, waren de grootste sinds de jaren negentig. Aanleiding was een omstreden begroting die geld toewees aan als corrupt beschouwde staatsinstellingen, terwijl de kosten werden doorgeschoven naar de middenklasse. De demonstranten eisten niet alleen het vertrek van de regering, maar ook een einde aan de invloed van machtige politici Borisov en Peevski. Met 328 dagen was dit kabinet het langstregerende sinds 2021, terwijl Bulgaren in vier jaar zeven keer naar de stembus moesten. De val van de regering zorgt voor grote onzekerheid in het EU-land en leidt waarschijnlijk tot nieuwe verkiezingen.
Aftreden na weeks van groeiende druk
De aankondiging van premier Zjeljazkov kwam donderdagmiddag, slechts uren voordat het Bulgaarse parlement zou stemmen over een motie van wantrouwen tegen zijn regering [1]. De protesten van woensdag waren volgens Bulgaarse media nog groter dan die van 1 december [3], waarbij demonstranten door heel het land de regering opriepen af te treden voor kerst [3]. De regering had eerder al onder druk van massaprotesten een controversiële begroting ingetrokken [3]. ‘We horen de stem van de burgers’, verklaarde Zjeljazkov bij zijn aftreden [1].
Historische demonstraties door heel Bulgarije
Woensdag gingen naar schatting een half miljoen Bulgaren de straat op in wat de grootste protestgolf sinds de jaren negentig was [1]. In een land met 6,4 miljoen inwoners betekende dit dat ongeveer 7.813 procent van de bevolking demonstreerde [1]. De protesten vonden plaats in Sofia en meer dan 25 andere grote steden door heel het land [4]. In Varna blokkeerden demonstranten tijdelijk delen van belangrijke boulevards, terwijl in Plovdiv duizenden mensen van alle leeftijden deelnamen [4].
Jongeren leiden sociale media-revolutie
De protesten werden weliswaar georganiseerd door liberale oppositiepartijen als Wij Zetten de Verandering Voort, maar jongeren speelden een cruciale rol via sociale media [1]. Deze Generatie Z-beweging organiseerde zichzelf online en gaf de demonstraties het karakter van een afrekening met de Bulgaarse politieke cultuur [1]. De slogan ‘Aftreden. Peevski en Borisov uit de macht’ domineerde de protesten [4]. Deze jongeren richtten hun pijlen niet alleen op de regering, maar op het hele systeem van politieke invloed.
Begroting 2026 als katalysator voor onrust
De nieuwe ontwerpbegroting voor 2026 vormde de directe aanleiding voor de protesten [3]. Betogers beschouwden deze begroting als een poging om corruptie te verdoezelen door veel geld toe te wijzen aan staatsinstellingen en justitie, die door veel Bulgaren als corrupt en gepolitiseerd worden gezien [1]. De kosten werden doorgeschoven naar de middenklasse via verhoogde belastingen [1]. De regering streeft naar toetreding tot de eurozone in 2026 en zet daarbij in op meer lenen [3].
Massale steun voor protesten in opiniepeilingen
Recente opiniepeilingen toonden aan dat meer dan 70 procent van de bevolking de protesten steunde [1]. Iets meer dan de helft wilde dat de regering zou aftreden [1]. De kritiek richt zich op wijdverspreide corruptie, politisering van de rechterlijke macht en de invloed van politieke partijen op het staatsapparaat [1]. Voor veel demonstranten belichamen het duo Borisov en Peevski dit systeem [1]. Deze cijfers onderstreepten de brede maatschappelijke onvrede die uiteindelijk tot de val van de regering leidde.
Politieke instabiliteit kenmerkt Bulgarije
Met 328 dagen was het kabinet-Zjeljazkov het langstregerende sinds 2021 [1]. In vier jaar tijd gingen Bulgaren niet minder dan zeven keer naar de stembus [1]. Lage opkomstcijfers en een gefragmenteerd politiek landschap kenmerken de verkiezingen in het land, evenals een laag vertrouwen in de politiek [1]. Het aftreden van de regering zorgt nu opnieuw voor grote onzekerheid in het EU-land en zal waarschijnlijk leiden tot nieuwe verkiezingen.