Elke Nederlander krijgt een duurzaamheidsdividend als de overheid eerlijk wordt

2025-12-03 binnenland

Den Haag, woensdag, 3 december 2025.
De Rli waarschuwt: verduurzaming stokt omdat het oneerlijk is. De oplossing? Een duurzaamheidsdividend voor iedereen. Wie minder vervuilt, krijgt meer terug. Dat maakt het eerlijk en draagt meer mensen mee.

Verduurzaming stokt door oneerlijkheid

De verduurzaming in Nederland stokt, omdat veel mensen het beleid oneerlijk vinden. Volgens de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) dragen kwetsbare groepen, zoals sociale huurders in Arnhem, de meeste lasten, terwijl zij het minst bijdragen aan klimaatproblemen [1]. Fabienne Rol, een huurder in Presikhaaf, voelt zich in de kou achtergelaten, ondanks renovatie van haar woning uit de jaren zestig [2]. De afgeschaafde salderingsregeling voor zonnestroom, die per 2027 volledig verdwijnt, heeft hun voordelen verkleind [2]. Rli-voorzitter Jan Jacob van Dijk stelt: ‘Waarom mag ik geen gehaktbal eten, terwijl anderen gewoon blijven vliegen?’ [3]. De Rli constateert dat mensen met hoger inkomen gemakkelijker kunnen investeren in duurzame technologie, terwijl de rest achterblijft [4]. Dit vergroot de ongelijkheid en ondermijnt het draagvlak voor klimaatmaatregelen [5].

Het duurzaamheidsdividend: eerlijkheid in actie

De Rli stelt een oplossing voor: een duurzaamheidsdividend voor elke Nederlander. Door vervuilende consumptie te belasten—zoals vliegen, vlees eten en tanken—kunnen de opbrengsten worden gebruikt om iedereen een gelijk bedrag uit te keren [3][6]. Zo betaalt de vervuiler, en wordt de duurzame burger beloond. Het voorstel is gebaseerd op ideeën uit Canada en Zwitserland, waar vergelijkbare systemen al werken [6]. Volgens Rli-commissievoorzitter André van der Zande zou een jaarlijkse uitkering van ruim 2000 euro per huishouden kunnen worden uitgekeerd [6]. De regeling is gekoppeld aan een CO2-uitstootbudget: wie minder vervuilt, krijgt meer terug [6]. Voor mensen die geen zonnepanelen kunnen installeren of geen elektrisch voertuig kunnen kopen, is dit een kans om mee te doen zonder failliet te gaan [3]. ‘We moeten niet accepteren dat mensen afgehaakt zijn’, zegt Van der Zande [5].

Wijkgerichte transitie en verplichte maatregelen

Eerlijk verduurzamen betekent ook dieper in de buurt gaan. De Rli pleit voor een wijkgerichte aanpak, waar lokale organisaties mensen helpen met energiezuinig maken van woningen [4][5]. In Geitenkamp, Arnhem, is er al sprake van een praktijkgebaseerde aanpak waarin huurders zelf voor zonnepanelen kunnen kiezen, terwijl Vivare de kosten beheert [2]. De Raad stelt dat gemeenten meer mogelijkheden moeten krijgen om verplichte maatregelen te nemen, zoals het stoppen met aardgas in wijken [5]. ‘We doen over verplicht gasloos maken niet echt een specifieke uitspraak, maar het zou een logische consequentie zijn’, zegt een Rli-adviseur [5]. Voorzitter Jan Jacob van Dijk benadrukt: ‘We zijn liever eerlijk onduurzaam dan oneerlijk duurzaam’ [5]. De overheid moet nu kiezen: één beleid voor iedereen, of een stukje verduurzaming dat alleen voor de rijken werkt [3].

Bronnen

verduurzaming oneerlijkheid